کاربرد نخ جوت در ایران

یکی از نخ هایی که در بافت فرش مورد استفاده قرار میگیرد نخ جوت است. البته نخ جوت نام دیگری نیز دارد: چتایی و جپت. برخی ازشرکت های تولید فرش ماشینی از نخ جوت استفاده میکنند. این نخ مشخصات فیزیک و ظاهری خود را دارد و بیشتر در فرش به عنوان پود فرش استفاده میشود.

الیاف گیاهی که در فرش بافی مورد استفاده قرارمی گیرند تنها جوت و پنبه هستند.از نخ جوت در فرش ماشینی 1200 شانه و فرش ماشینی 1000 شانه و فرش ماشینی 500 و 700 شانه ممکن است استفاده شود.

نخ جوت با کیفیت برای تولید کنندگان فرش ماشینی نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است چرا که کیفیت جوت رابطه مستقیم با کیفیت فرش ماشینی خواهد داشت چرا که در بطن یا پود فرش استفاده شده است.

نکته ای دیگر که حایز اهمیت است این است که نخ جوت مصرفی در فرش به مدل ماشین بافندگی بستگی دارد (نوع نخ جوت مصرفی در فرش با توجه به مدل ماشین بافندگی فرش متفاوت است) و به چهار گروه CRT،CRM،CRX و CB تقسیم میشوند. نخ های جوت گرید CRX ظریفتر و CBها ضخیم تر هستند.

منشأ جوت

بزرگترین تولید کنندگان این نخ بنگلادش و هند هستند. چتایی نام دیگری است که براین گیاه گذاشته اند. قد این گیاه به حدود 3 متر میرسد. جوت از مواد سلولزی تشکیل شده است که جزء فیبر گیاهی است و از لگینین تشکیل شده است که جزءاصلی الیاف چوب است، که مانند گیاهان دیگر ساقه، پوست ساقه، برگ و میوه می باشد.

از دیگر تولید کنندگان نخ جوت بعد از هند و بنگلادش می توان به چین، میانما، ازبکستان، نپال، ویتنام، مصر، تایلند اشاره کرد.

استحکام نخ

استحکام نخ در نمره ای مشخص به خصوصیات الیاف مانند مقاومت، توزیع طولی الیاف، تعداد نقاط نازک، میزان بی نظمی نقاط نازک و تاب نخ بستگی دارد. در طی فرآیند تاب نخ (جوت)، الیاف بلندتر منجر به ایجاد ساختار پیچیده در نخ بواسطه پدیده مهاجرت شده و در نقاط مرکب و مضاعف گیرداده می شوندکه این نیز خود دارای تاثیر بسزا در استحکام الیاف جوت است.

بر اساس بررسی های انجام شده، اگر حداقل 20 درصد از این الیاف، طولی بلندتر از 20cm داشته باشند، نخ جوت از استحکام عادی برخوردار بوده و اگر این درصد به 50 برسد نخ حاصله دارای استحکامی خوب و قابل مقایسه با نخ ریسیده شده از الیاف بلند می گردد.

وضعیت تولید نخ جوت در دنیا

بر اساس آمار ارائه شده از سوی مراجع بین المللی، کشورهای بنگلادش و هند به عنوان عمده تولیدکنندگان نخ جوت و مصنوعات ساخته شده از آن به شمار می روند. در چند سال اخیر با سرمایه گذاری های وسیع انجام شده در هند، این کشور به عنوان رقیبی جدی برای بنگلادش جهت صادرات نخ جوت مبدل گشته است.

بر اساس آمار واردات جوت در دنیا، عمده بازار مصرف نخ جوت مشتمل بر کشورهای آسیایی مانند ترکیه، ایران، چین و سوریه و… می باشد. با وجود محیط رقابتی در بازار های داخلی و بین المللی، تضمین کیفیت به عنوان رکنی اساسی و مهم جهت فروش داخلی و صادرات نخ جوت ارجعیت نسبت به قیمت تمام شده داشته که این نیز خود قابل ادراک با توجه به سیاست عملکردی بسیاری از شرکت های معتبر در دنیا می باشد.

از جمله شاخص های مهم کیفی می توان به خصوصیات فیزیکی، مکانیکی، ثبات و دوام و خصوصیات ظاهری اشاره نمود. آنالیز برخی از خواص کیفی به صورت عینی و برخی دیگر متکی بر ابزار آلات آزمایشگاهی پیشرفته می باشد.

کنترل دقیق این خواص به طور منظم و هدفمند در مدت زمان طولانی دارای تاثیر بسزا در بهبود کیفی محصولات تولیدی خواهد بود. سیستم ریسندگی مداوم جوت شامل عملیات اصلی زیر است، در هر مرحله اعمال خاصی بر روی الیاف صورت می گیرد.

با توجه به وجود درصد قابل توجه الیاف کوتاه در نخ از جنس جوت، شاهد توزیع طولی نامتناسب از الیاف در این نوع نخ بوده که این نیز خود دارای تاثیر بسزا در اختلاف خواص انواع نخ جوت تولیدی می باشد.

با توجه به موارد فوق الذکر اعمال کنترل کافی در حین تولید نخ جوت جهت حصول اطمینان از خواص کیفی نخ لازم و ضروری به نظر می رسد. در این موارد بدلیل وجود مقدار زیاد الیاف کوتاه در فتیله جوت، دسترسی به نخ جوت یکنواخت هم ارز با نخهای پنبه ای و دیگر الیاف نساجی (دارای توزیع طولی مناسب با درصد کمی الیاف کوتاه) ممکن نیست.

در این موارد وجود مقادیر زیاد نقاط ضخیم مانند نخ نیم تاب (slub) و پرزدهی بالای آن ناشی از وجود الیاف کوتاه می باشد. از جمله عوامل و فاکتورهای موثر در توزیع طولی الیاف در نخ جوت می توان به مقاومت الیاف و نحوه انجام مراحل مختلف کاردینگ اشاره نمود.

در حال حاضر میزان تولید جهانی این لیف نزدیک به سه و نیم میلیون تن است و کشورهای بنگلادش و هندوستان از جمله بزرگترین تولیدکنندگان این لیف هستند و بیش از 90 درصد الیاف جوت جهان در این دو کشور تولید می شود. 10 درصد بقیه الیاف جوت جهان در کشورهای چین، ویتنام، میانمار، کامبوج، اندونزی، نپال و … تولید می شود.

دلایل رکود صادرات جوت از بنگلادش طی دو سال متوالی

روزنامه بنگلادش “دیلی استار” مقاله ای را منتشر کرد که در آن دلایل رکود صادرات جوت از بنگلادش طی دو سال متوالی را خلاصه کرد.
دلایل آشکاری مانند کندی اقتصاد جهانی یا جنگ در اوکراین همراه با مشکلات بخشای مانند کاهش تقاضا در بازارهای بزرگ مانند ترکیه، افزایش هزینههای تولید داخلی و همچنین تداوم تعرفه ضد دامپینگ تحمیلی توسط دولت هند ذکر شد. در گزارشهای قبلی بازار جوت، ما قبلاً وضعیت دشوار صنعت جوت بنگلادش را پوشش دادهایم، اما تصویر زیر خلاصه خوبی از وضعیت فعلی این بخش ارائه میدهد:

بنگلادش علیرغم تولید کمتر، کشور پیشرو در تولید جوت در جهان است.

بر اساس آخرین گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، بنگلادش با پشت سر گذاشتن هند به تولیدکننده برتر محصولات جوت، کناف و فیبر در جهان تبدیل شده است. در حالی که تولید جوت هند در چهار سال مالی گذشته 37 درصد کاهش یافته است، تولید بنگلادش ثابت مانده است. بنگلادش اکنون 58 درصد از تولید جهانی جوت و 53 درصد از محصولات جوت، کناف و الیاف را به خود اختصاص داده است.

برای حفظ این موقعیت و تقویت بیشتر تولید، اقتصاددانان و دانشمندان کشاورزی خواستار رفع موانعی مانند کمبود آب و وابستگی وارداتی به بذر جوت هستند. آنها توسعه الیاف جوت نرم و پنبه مانند و ایجاد انواع مقاوم به خشکی مناسب برای مناطق غیر سنتی را پیشنهاد می کنند.

موسسه تحقیقات جوت بنگلادش روی توسعه انواع و فناوری های جدید برای گسترش کشت جوت کار کرده است. آنها موفق به کاهش طول عمر جوت به 110 روز و ایجاد انواع برای مناطق مقاوم به نمک و غرقاب شده اند. دولت همچنین در حال اجرای پروژه ای برای آموزش کشاورزان در زمینه تکنیک های مدرن کشت جوت و دستیابی به خودکفایی در تولید بذر جوت با کیفیت است.

برای بزرگداشت پتانسیل درخشان الیاف طلایی به عنوان یک محصول طبیعی، وزارت منسوجات و جوت در 6 مارس “روز ملی جوت 2023” را با نمایشگاه ها و نمایشگاه هایی در سراسر کشور برگزار می کند. موضوع رویداد امسال “مشارکت صنعت جوت، ساختن هوشمند بنگلادش” است.

مرجع: مجله نساجی کهن